Opadnięcie powiek-leczenie operacyjne ptozy

Ptoza (łac. blepharoptosis) to inaczej opadnięcie powieki górnej. Najczęściej występuje na jednej powiece, tworząc asymetryczne ich ułożenie. Powieka może opadać częściowo lub całkowicie, powodując zwężenie szpary powiekowej (normalnie wynosi ona ok. 9 mm) i przysłonięcie gałki ocznej, co skutkuje ograniczeniem pola widzenia. Ptoza może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Leczenie operacyjne ptozy pozwala na trwałą poprawę komfortu życia pacjentów.

Ptoza wrodzona zazwyczaj spowodowana jest nieprawidłowym rozwojem mięśnia dźwigacza powieki. Mówimy wtedy o ptozie miogennej.

Jeśli chodzi natomiast o ptozę nabytą, to najczęściej występuje ona za sprawą zmian inwolucyjnych rozcięgna lub zerwania jego przyczepu, lecz może się także pojawić wskutek długotrwałego noszenia soczewek kontaktowych lub jako powikłanie przeprowadzonych wcześniej operacji powiek, a także zabiegów wewnątrzgałkowych. Do ptozy nabytej przyczynić się może również nadmierne, nawykowe tarcie oczu.

Ptoza – objawy

Charakterystycznym objawem ptozy jest opadanie powieki lub obu powiek. O opadnięciu górnej powieki mówi się wtedy, gdy przysłania ona minimum 2 mm tęczówki oka.

Ptoza zazwyczaj spowodowana jest nieprawidłowym działaniem mięśni szkieletowych odpowiedzialnych za unoszenie powieki lub uszkodzeniem nerwów je zaopatrujących.
Chociaż opadanie powieki to zazwyczaj mankament estetyczny, na który skarżą się pacjenci, to w niektórych przypadkach może również prowadzić ona do poważnych zaburzeń czynnościowych, takich jak pogorszenie ostrości wzroku. Powieka, która opada zmniejsza pole widzenia w górnej części, a przy tym także ogranicza ilość światła, które wpada do oka. Ostrość wzroku się osłabia, a to jest szczególnie dotkliwe dla pacjenta w nocy. W skrajnych przypadkach opadnięta powieka może całkowicie zasłonić pole widzenia, co uniemożliwi normalne, codzienne funkcjonowanie.

Przyczyny opadnięcia powieki

Do najczęściej występujących przyczyn opadania powieki zaliczamy:

• przyczyny miogenne – wynikają one z zaburzeń rozwoju i/lub funkcji mięśnia dźwigacza powieki,(większość przypadków wrodzonego opadnięcia powieki),
• rozcięgnowe – wynikają z nieprawidłowej struktury lub działania rozcięgna mięśnia dźwigacza powieki, które przenosi siłę skurczu tego mięśnia na powiekę, (obejmują większość przypadków ptozy nabytej). Często wynikają z długotrwałego noszenia twardych soczewek kontaktowych, nawykowego tarcia oczu lub jako powikłanie zabiegów wewnątrzgałkowych (chirurgia zaćmy) lub po operacjach powiek,
• neurogenne – wynikające z nieprawidłowego unerwienia, np. porażenie nerwu okoruchowego lub patologicznego unerwienia, np. przez gałęzie ruchowe nerwu trójdzielnego (nerw V) w zespole Marcusa Gunna,
• mechaniczne – obciążenie powieki przez guz lub narośl, obrzęk pourazowy, obrzęk pooperacyjny, blizny pozapalne lub pooperacyjne,
• pourazowe – anatomiczne lub czynnościowe uszkodzenie mięśnia, jego rozcięgna albo unerwienia lub zmiany bliznowate,
• jatrogenne – występują w skutek nieprawidłowo wędrującego w obręb kompleksu mięśnia dźwigacza preparatu toksyny botulinowej, który został wcześniej użyty w celu likwidacji niekontrolowanych skurczów mięśni, zmarszczek mimicznych itd.

Wskazania do zabiegu korekcji ptozy

Do zabiegu korekcji ptozy kwalifikują się zarówno osoby pragnące uzyskać bardziej estetyczny i młodszy wygląd, czy symetryczne ustawienie powiek (wskazania kosmetyczne), jak również pacjenci wymagający poprawy komfortu funkcjonowania – poszerzenia pola widzenia (wskazania medyczne).

Występowanie ptozy często może mieć niekorzystne skutki psychologiczne – szczególnie u osób młodych – dzieci, nastolatków. Opadnięta powieka rzutuje na całokształt postrzegania takich osób, które ze względu na swój nietypowy wygląd często wykluczane są przez rówieśników. Ptoza może więc prowadzić niekiedy do niemal całkowitej alienacji. Osoby z opadniętą powieką często odbierane są przez innych jako mniej inteligentne, senne, zmęczone.

Na czym polega leczenie operacyjne opadającej powieki?

Przed zabiegiem niezbędna jest konsultacja, na której lekarz kwalifikuje do zabiegu, a także dobiera odpowiednią dla pacjenta metodę operacyjną. Jej dobór uwarunkowany jest przede wszystkim etymologią choroby, a także stopniem zachowania czynności mięśnia dźwigacza. Postawienie przez lekarza prawidłowej diagnozy przyczyn zaburzenia, a także zaproponowanie najlepszego dla konkretnego pacjenta sposobu postępowania, warunkuje skuteczność całego procesu leczenia.

Przy dostatecznie dobrej funkcji mięśnia dźwigacza można wykonać operacje Mullerektomii, którą wykonuję się po odwróceniu powieki górnej od strony spojówki. Zabieg ten nie wymaga cięcia skórnego od strony przedniej powieki, więc nie wiąże się z powstawaniem widocznej blizny na powiece. 

Jakie efekty daje leczenie operacyjne ptozy?

Leczenie operacyjne ptozy pozwala na trwałą poprawę komfortu życia pacjentów.
Po zabiegu zwiększa się ilość światła wpadającego do oka, a to wpływa na polepszenie się ostrości wzroku. Dzięki temu wykonywanie codziennych czynności takich jak prowadzenie samochodu (zwłaszcza nocą) czy czytanie, staje się dużo bardziej komfortowe.

Korekcja ptozy skutkuje także uzyskaniem prawidłowego położenia powieki i szerokości szpary
powiekowej. Dzięki braku konieczności ciągłego przekrzywiania głowy w celu lepszego widzenia, znika problem występującego przed zabiegiem bólu karku czy szyi.
Jeśli chodzi natomiast o aspekty kosmetyczne, to poprzez wykonanie zabiegu, uzyskujemy symetrię szpar powiekowych. Twarz wygląda na wypoczętą, zyskuje pogodniejszy wyraz. Zauważalny jest również wizualny efekt jej odmłodzenia.

Korekta opadnięcia powieki (ptozy)

Pacjent przed i po korekcji chirurgicznej ptozy wrodzonej oka lewego

Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu?

Rekonwalescencja po zabiegu trwa zazwyczaj 7-14 dni. Najczęściej po zabiegu pojawiają się obrzęki i zasinienia, które ustępują w ciągu kilku kolejnych dni. Początkowo pacjent może odczuwać dyskomfort, a także odrętwienie powieki. W pierwszych tygodniach może być również odczuwalna wzmożona wrażliwość oczu na światło. Dodatkowo:

– przez pierwsze dni po operacji należy stosować zimne kompresy w okolicy operowanej,

– w pierwszych dniach należy unikać pochylania się,

– przez ok. 7 dni po operacji nie należy spożywać alkoholu i palić tytoniu,

– prowadzenie samochodu w dniu zabiegu jest zabronione,

– przez 2-4 tygodnie należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego,

– w pierwszych tygodniach po zabiegu zabronione jest korzystanie z sauny, a przez kilka kolejnych miesięcy należy zrezygnować z ekspozycji powiek na słońce oraz korzystania z solarium,

– zalecane jest również stosowanie kropli nawilżających oczy.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu korekcji ptozy?

Leczenie operacyjne ptozy, jak i każda interwencja chirurgiczna nie powinna być wykonywana w niektórych sytuacjach. Przeszkodami, które dyskwalifikują pacjenta do zabiegu są:

– nadciśnienie tętnicze,

– choroba Gravesa-Bassedova,

– choroby serca,

– cukrzyca,

– choroby nowotworowe,

– choroby przebiegające z zaburzeniem krzepliwości krwi,

– ciąża i karmienie piersią,

– zabieg wykonywany plazmą (w przeszłości),

– choroby oczu (między innymi zespół suchych oczu, jaskra, odwarstwienie siatkówki),

– nadczynność tarczycy.

Jakie badania trzeba wykonać przed zabiegiem?

– morfologia (HGB, HCT, RBC, WBC, PLT),

– układ krzepnięcia (czas protrombinowy, APTT, INR),

– CRP oraz TSH,

– antygen HBS, HCV.

Ile kosztuje zabieg korekcji ptozy?