Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry o podłożu immunologicznym, w której kluczową rolę odgrywa nieprawidłowe funkcjonowanie bariery naskórkowej. To właśnie jej zaburzenia prowadzą do utraty wody, nadwrażliwości na czynniki zewnętrzne i podatności na infekcje. Z tego powodu prawidłowa pielęgnacja skóry nie jest dodatkiem do leczenia – stanowi jego podstawę.
Dlaczego pielęgnacja jest tak ważna?
Badania pokazują, że regularne stosowanie emolientów może zmniejszyć częstość zaostrzeń AZS, a nawet opóźnić konieczność włączenia leków przeciwzapalnych. Odbudowa bariery naskórkowej:
- redukuje świąd,
- poprawia nawilżenie,
- zmniejsza przenikanie alergenów i substancji drażniących.
Dlatego pacjent z AZS powinien traktować pielęgnację jako element codziennej terapii, a nie tylko chwilową pomoc.
Kąpiel i mycie skóry
Choć mogłoby się wydawać, że kontakt z wodą szkodzi, odpowiednio przeprowadzona kąpiel wspiera pielęgnację skóry atopowej. Zalecenia dermatologiczne wskazują, że:
- kąpiel lub prysznic powinny trwać do 10 minut i odbywać się w letniej wodzie,
- należy stosować syndety (łagodne środki myjące bez mydła),
- skórę po kąpieli osusza się poprzez delikatne „oszczypywanie” ręcznikiem, bez pocierania,
- w ciągu kilku minut po kąpieli konieczne jest nałożenie emolientu, aby zatrzymać wodę w naskórku.
Emolienty – fundament terapii
Emolienty działają wielokierunkowo: nawilżają, natłuszczają, a także uzupełniają brakujące lipidy. Zaleca się ich aplikację minimum dwa razy dziennie, a w okresach zaostrzeń nawet częściej. Kluczowa jest regularność – brak konsekwencji w pielęgnacji szybko prowadzi do pogorszenia stanu skóry.
Nowoczesne emolienty często zawierają dodatkowe składniki aktywne, takie jak ceramidy, niacynamid czy kwasy omega, które jeszcze skuteczniej wspierają regenerację bariery naskórkowej.
Wpływ środowiska i codziennych wyborów
Oprócz stosowania preparatów, istotne jest również ograniczenie czynników drażniących. Należy zwrócić uwagę na:
- wybór odzieży (najlepiej bawełna i len),
- stosowanie delikatnych detergentów do prania,
- utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniach.
Takie działania, choć wydają się drugorzędne, mają udowodniony wpływ na redukcję nasilenia objawów AZS.
Codzienna pielęgnacja skóry atopowej to proces, który wymaga konsekwencji, ale daje wymierne efekty. Liczne badania kliniczne potwierdzają, że systematyczne stosowanie emolientów i odpowiednie nawyki higieniczne są najważniejszym elementem terapii, obok leczenia farmakologicznego. Dzięki nim można znacząco zmniejszyć częstość zaostrzeń i poprawić komfort życia pacjentów.